Katkı Maddelerinin İnsana Zarar Verici Yönleri Var mı? Varsa Nelerdir?

Bir yılda ne kadar gıda katkı maddesi tüketiyoruz?

Şehirde yaşayan bir tüketicinin, günde 2000’in üzerinde katkı maddesi türünü bünyesine aldığı söylenmekte. Amerika için yapılan bir araştırmada, Amerikalıların bir yılda yaklaşık olarak ağırlıkları kadar gıda katkı maddesi tükettikleri sonucuna ulaşılmıştır. Katkı maddeleri gıda maddeleri içinde çok cüz’i miktarlarda kullanılmasına rağmen, bu kadar büyük bir miktara ulaşılıyorsa, evvela ne kadar da çok katkı maddesi türü tükettiğimizi bir düşünmek ve ardından da, bunların ne olduğunu ve zararlı olup olmadıklarını açığa çıkarmak için çalışmak gerekir.

İnsanların çoğu, yiyeceklerini kendileri çiftliklerde yetiştirmediğinden, çalıştıkları veya yaşadıkları yerlere yakın yerlerden satın alarak temin ediyorlar. Dolayısıyla yiyeceklerin yetiştikleri veya imal edildikleri yerlerden çok uzaklara bozulmadan gelmesi gerekiyor. Bu ise katkı maddeleri ile sağlanıyor. Katkı maddeleri aynı zamanda bazı gıdaların besin değerlerini artırıyor ve onların tadını, yapısını, rengini ve dayanıklılığını artırarak daha çekici hale getiriyor.

Katkı maddeleri yiyecekler içine şu beş ana nedenden dolayı ilave ediliyor:

1. Ürünün kıvamını sağlamak: Emülgatörler katıldıkları ürünlere sürekli bir kıvam verirler ve ürünün parçalara ayrılmasını önlerler. Stabilizatörler ve koyulaştırıcılar yumuşak tek düze bir kıvam sağlarlar. Topaklanmayı öneyici maddeler tuz gibi maddelerin kolayca akmasına yardımcı olurlar.

2. Besin değerini korumak veya artırmak: Vitaminler ve mineraller süt, un, tahıl ve margarin gibi birçok gıdaya eklenir. Çünkü gıdaların bir kısmı bazı işlemlerden geçirilirken bu vitamin ve mineraller kaybolabilir veya bir şahsın diyetinde bu maddeler eksik olabilir, böylelikle eksik yerine koyulmuş olur.

3. Lezzetini ve sağlığa yararlı halini muhafaza etmek: Koruyucular küf, hava, bakteri, mantar ve mayaların neden olduğu bozulmayı yavaşlatırlar. Bakteriyel bulaşma hayatı tehdit eden botilizm gibi gıdalardan kaynaklanan hastalıklara neden olabilir. Antioksidanlar değişik yiyeceklerin içindeki sıvı ve katı yağların bayatlamasını veya tadının bozulmasını engelleyen koruyuculardır. Bunlar aynı zamanda elma gibi taze meyvelerin kesildikten sonra havayla temasları sonucunda renklerinin kahverengiye dönüşmesini engellerler.

4. Asitlik veya alkaliliğin sağlanmasını veya kontrol edilmesini temin etmek: Isıtıldıklarında asitleri serbest bırakan asitlik sağlayıcılar pastalar, bisküviler ve diğer fırıncılık ürünlerinin fırında pişerken kabarmalarına yardımcı olmak için soda ile reaksiyona girerler. Diğer katkı maddeleri yiyeceklerin lezzet, tat ve renklerine uygun asitlik ve alkaliliği değiştirmeye yardım ederler.

5. Lezzeti artırmak veya arzu edilen rengi vermek: Birçok baharat ve tabii ve sentetik çeşniler gıdaların tadını artırır. Benzer şekilde renkler de tüketicilerin beklentilerine cevap verecek şekilde bazı gıdaların görünüşünü güzelleştirirler.

Bu kadar yaygın olarak kullanılan katkı maddeliri hakkında, ister istemez şöyle bir sual oluşacaktır:

Gıdaların veya katkı maddelerinin bir kısmı bazı hastalıkları tetikleyebilir mi?

Cevap kısa ve net: “Evet.” Bazı gıdalar veya gıda katkı maddeleri aşağıdaki bulgulardan birinin veya daha fazlasının oluşmasını tetikleyebilir: